Emek ve Özgürlük İttifakı ne yapmıyor?

Türkiye, klasik tabirle, bir yüzyılını bitirip ikinci yüzyılına gireceği yılda, kritik fakat çok kritik bir seçim yapacak. Bu seçim, 20 yıldır iktidarda olan Tayyip Erdoğan’ın bir 5 yıl daha iktidarını devam ettirmesi ya da devam ettirmemesi değil yalnızca. Tıpkı vakitte “Başkanlık Rejimi”nin devam edip etmemesi, seçimi olacak.

Erdoğan kazanırsa bu rejim kalıcı hale gelir. Rejimin gerek kurumsal yapısı gerekse de toplumsal formasyonu yerleşir. Bir sonraki 5. yılda Erdoğan’dan kurtulunur lakin çok daha gerici ve faşist bir seçmen kitlesi 2028’de sandığa gideceğinden yalnızca sağcı birinin lider olması değil, ikinci tipe kalacak adayların ikisinin birden sağcı aday olması katılaşır.

Şu anki şartların o vakit da geçerli olacağını varsaymak yalnızca hayal. Yani CHP’nin davetine bugün icabet eden partilerin, o vakit da birebir tavrı alması imkânsız. Şu an bu tercihi yapıyorlarsa asıl nedeni Erdoğan’dır, tali nedeni de başkanlık rejimi. Erdoğan’ın olmadığı bir başkanlık yarışında bu ülkeden en az 3 adet sağ ittifak çıkar. CHP’nin takviyesini almak isteyen rastgele birisinin de yapacağı ise bugün CHP’nin HDP’ye yaptığı üzere olur; “sen, beni dışarıdan dayanakla lakin çaktırma, yanlış anlarlar yoksa”.

Bu rejimin nasıl işlediğini yaşayarak gördük. Tek bir adamın, iktidara lakin iktidarın bütününe sahip olduğu bir model. O tek adam olabilmek için yüzde 50+1 almak kâfi, bunun için de “sağ”da olmak kural. Toplumun en az yüzde 70’inin sağcı olduğu bir durumda –ki bu oranın gelecekte azalacağını öngörmek safdillik olur- lider olmak, solcular yani sağcı olmayanlar için hayalden de öte bir “şey” olur. Bırakın Lider olmayı, eski rejime dönülmeyeceğinden başbakan olmak ya da koalisyon ortağı olmak bile imkânsız olacak. Denilebilir ki “o rejimde de tek başına başbakan olmak imkânsızdı, koalisyon ortağı birkaç defa olundu da ne oldu!”. Lakin bilinir ki iktidar maksadı olmayan bir faaliyet ne siyasi ne de toplumsal olarak ilerleyemez. Olsa olsa bir “eriyik” olarak toplumsal dokularda tutunmaya çalışır.

Yukarıdaki bütün kurgu, solcuları yani sağcı olmayanları korkutmak için idi. Gidecek diğer bir ülkeniz yoksa, bırakamayacak bir tarihiniz ve gelecek planlarınız içinde bu topraklarda yaşayan birileri varsa, eyy solcular korkun ancak nitekim korkun! Siyasi savı ve hırsı olanlar önemli ciddi kaygılanın, “aynı şeyleri tekrar tekrar yapıp/söyleyip farklı sonuçlar bekleme” devri de kapanacak.

Şu an; Erdoğan’ın kazanacağı bir geleceğe hazırlık yapmak ancak Erdoğan’a kaybettirmek için de bugün her şeyi yapmak, gerek…

DEKLARASYON, SENKRONİZASYON MUDUR?

CHP’nin Erdoğan’ın kazanacağı bir geleceğe ne hazırlık yaptığını bilmiyoruz[1] lakin Erdoğan’ı kaybettirmek için belirlediği taktiği biliyoruz. Kısaca özetlemek gerekirse; “makul sağcılarla” ittifak yap ve sağ ideolojinin “makul yönlerini” sahiplen.

Sağcı olmayan lakin birebir vakitte CHP’li de olmayanlar, yani solcular? Onların stratejisi, sonrasına ait hazırlıkları, bugüne ait taktikleri?

Bu bahiste en kayda bedel ve ciddiye alınabilir atılım; HDP merkezli oluşan Emek ve Özgürlük İttifakı –ki bu yazının asıl konusu-.

Bilindiği üzere 24 Eylül günü Emek ve Özgürlük İttifakı kuruluşunu ilan etti. İşçi Hareket Partisi (EHP), Emek Partisi (EMEP), Halkların Demokratik Partisi (HDP), Sosyalist Meclisler Federasyonu (SMF), Türkiye Personel Partisi (TİP), Toplumsal Özgürlük Partisi (TÖP)’nin bir ortaya gelerek oluşturduğu Emek ve Özgürlük İttifakı, “Birlikte değiştireceğiz” sloganı ile yola çıktığını ilan etti.

Yazının burasında söylemek gerekir ki buradan sonra yazılacak olanlar “haince” bir tenkitten çok “dostça” tekliflerden ibaret olacak. (Acaba neden bu türlü bir izahata gerek var?!)

İttifak’ın deklarasyonundan;

“emekten, barıştan, demokrasiden yana güçlerin ortak ve birleşik çabayı güçlendirmesi ve kararlı bir formda sürdürmesi büyük ehemmiyet taşıyor. Bu birlik ve gayret, yeni periyodun belirleyici ve faal bir gücü de olmak zorundadır.”

…

“.. hedeflediğimiz ittifak, sömürülen ve ezilen bütün halk kitlelerinin ittifakıdır. Personellerin, işçilerin, fakirlerin, bayanların, gençlerin, tabiat ve insan hakları savunucularının dayanışması ve ittifakıdır.”

Bu İttifak’ın değerini ve bedelini anlatmaya gerek yok aslında. İkili bir kıymet mevcut.

1-Kürt seçmen olmadan üstelik HDP’nin işaret ettiği Kürt seçmen olmadan Millet İttifakı kazanamıyor daha doğrusu Erdoğan kaybetmiyor.

2-“Devrim yolu sarp, dolambaçlı ve engebelidir” diyen sosyalistler için hem Kürt halkıyla birlikte uğraş etmek hem de “sağcı olmayan lakin birebir vakitte CHP’li de olmayanlar”a bir “siyasi hedef” göstermek ve bunu sürdürülebilir kılmak için.

Bunun yanında EÖİ’nin, 6’lı masanın kapsayamadığı kıymetli dinamiklerle bağ kurma, onları siyasi gayretin öznesi yapma konusunda da çok önemli potansiyeli var. 6’lı masanın yedeklemeye çalıştığı (ama başaramadığı ve başaramayacağı) emek hareketi, bayan hareketi, kent-doğa hareketleri ve üniversite gençliği EÖİ’nin potansiyel “bileşenleri” aslında.

SİYASETİN TURNUSOLÜ; NE YAPTIĞIN NE SÖYLEDİĞİN DEĞİL, NE YAPMADIĞIN NEYİ SÖYLEMEDİĞİNDİR!

Bu “fırsatlar” ve misyon uygun bedellendiriliyor mu, değerlendirildi mi? Bu soruya olumlu cevap vermek, en azından şimdilik mümkün değil!

Politik-pratik sürece ortak müdahale etmede, kendi kurumsal yapısını oluşturmada-genişletmede ve kendisini, başka öznelere “dayatmada” EÖİ’nin aktifliğine şahit olmadık.

-Geçen bir aydan fazla müddette değerli problemler yaşandı, hepimiz gördük. En azından iki tanesi, EÖİ’nin kesinlikle ortak hal almasını ve tutumun genişletilmesini mecburî kılıyordu. Bartın’da gerçekleşen “madenci katliamı” ve Şebnem Korur Fincancı üzerinden başlayan ve TTB’ye, TMMOB’ye uzanan linç kampanyası. Bilhassa Bartın Katliamı; emek örgütlerinin-hareketinin parçalanmışlığının, sol-siyasi öznelerin ortak bir siyasi özne oluşturmaktan uzak oldukları öznelliklerinin bir sefer daha sergilenmesine neden oldu, birebir vakitte. (İttifak bileşenleri tek tek gitmeyi ve tek tek açıklama yapmayı tercih ettiler). Madenci ölümlerinin “kader olmadığını” haykıran bizler, bu dağınıklığın “kader olduğuna” mı inanalım?

Var olan politik sürece müdahale bir yana solun, tarihten gelen bir alışkanlığı da mevcut; kendi tercih ettiği gündemi, politik süreci domine etmek için kullanma. Ne yazık ki artık bunu Kılıçdaroğlu hayata geçiriyor. (En son örnek uyuşturucu gündemi).

-Emek ve Özgürlük İttifakı’nın tek tek bileşenlerinin bir ortaya gelmesiyle, toplumdaki tüm sol potansiyelin de otomatik olarak bir ortaya geldiği sav edilemez. İttifak oluşunca, üstte kelamı edilen “emek hareketi/örgütleri, bayan hareketi, kent-doğa hareketleri, üniversite gençliği” ve toplumsal hassaslığı oluşturan öbür tek tek bireyler de bir ortaya gelmiş olmuyor. Bu sürecin aşağıdan ve üstten örgütlenmesi kaçınılmaz(dı).

Diğer yandan, tek tek örgütler bir birlik modeli oluşturuyorsa artık kendi örgütlerini aşan bir kimliğe, aksiyona ve söyleme sahip olmaları gerekir. Örneğin; bu ittifakın sözcüsü kimdir? Altı temsilcinin hepsi birden mi, içlerinden biri mi, yoksa hiçbirinden olmayan “dışarıdan” biri mi? Temsilcilerin bir ortaya geldiği bir düzlemin dışında, öteki yan/alt/ayrı düzlemler oluşturulmuş mu? Akademisyeninden hukukçusuna, gazetecisinden sanatkarına kadar genişleyen bir iştirak kanalı örgütlenmiş mi? Yurtdışında yaşayan değerli sayıda Kürt seçmen ve solcu yerleşimciler için proje ne? Üzere, gibi…

Deklarasyonda yazılan “İşçilerin, işçilerin, fakirlerin, bayanların, gençlerin, tabiat ve insan hakları savunucularının dayanışması ve ittifakıdır” savını hayata geçirecek somut model nedir?

-Tüm bunların yanında Türkiye siyasetine müdahale etme gücü nasıl oluşacaktır? Yani deklarasyonda söz edilen biçimi ile “Bu birlik ve çaba, yeni devrin belirleyici ve aktif bir gücü de olmak zorundadır”. Evet zorundadır lakin nasıl!

Biliyoruz ki bu periyotta siyaset, seçim(ler) üzerinden kuruluyor ve kurulmaya da devam edecek. Ve bu “dönemin belirleyici ve aktif bir gücü” olmak seçim stratejisi ve taktiklerinden geçecek. Görülüyor ki yol/yöntem/içerik asıl belirleyici olan değil. Belirleyici güç olmanın en “basit yolu” cumhurbaşkanı adayını açıklamaktan geçiyor. Hatta daha da “basitleştirip” herkesten evvel seçim kampanyası ve mitingler düzenlemekten. Her bileşenin tıpkı metni okuduğu, birebir sloganı haykırdığı fakat farklı yerlerde farklı kitlelere hitap ettiği. Politika tekrardır, tıpkı vakitte.

Anlaşılıyor ki başta HDP olmak üzere bileşenler, öteki 6’lı masanın (Millet İttifakı’nın) cumhurbaşkanı adayı belirleme sürecine tesirde bulunmak istiyorlar. Lakin 6’lı masa içerisinde dillendirilen adaylar ortasında bir tercihe itiliyorlar ve tekrar görülebildiği kadarıyla bu tercihler ortasında da Kılıçdaroğlu’ndan yana eğilim göstermek zorunda kalıyorlar. Lakin bu eğilimi hayata geçirirken planlanmış bir taktik mevcut mu? Yani Ahmet Türk’ün “Kılıçdaroğlu aday olursa ona oy vermeyi düşünüyoruz” tabiri kâfi tesirli bir müdahale midir?[2] Daha tesirli bir taktik? Yani ya Kılıçdaroğlu’nu daha “yüksek bir sesle” söylemek ya da pazarlığı farklı bir aday açıklayarak başlatmak! (Başka bir aday açıklamak, Kılıçdaroğlu’nun 6’lı masada elini güçlendirecek bir formüldür).

Bu noktada belki de etkili müdahale Selahattin Demirtaş’ın adaylığının açıklanmasıdır. (Farklı bir isim de olabilir elbette. Bartın’dan bir madenci, Cumartesi’den bir anne, erkek şiddetine direnmiş bir bayan, .., hatta toprağından sökülmüş bir zeytin ağacı). Demirtaş’ın yasal olarak aday olamayacağı ortada lakin fiili adaylığı, en azından birinci tıpta Kürt seçmenin, seçimi boykot etmesi manasına gelir.[3] Bakalım o vakit, Mansur’u, Babacan’ı, Akşener’i Millet İttifakı’nın adayı yapmaya çalışanlar, bu riski göze alabilecek mi?

HEMEN ŞİMDİ

Emek ve Özgürlük İttifakı, kuşkusuz sandık taktiğini hiçbir biçimde önemsemiyor da olabilir. O vakit yapılacak olan, seçimden sonra oluşması olası her iki duruma da cevap verebilecek bir “hazırlık”ın şimdiden planlanması ve örgütlenmesidir. “Cumhur İttifakı ve Millet İttifakı ortasına sıkışmış bir hükümran siyaset” gelecekte de devam edeceğine nazaran müdahale çabucak artık başlatılabilir ve sürdürülebilir.

Hedef ne olursa olsun; “emekten, barıştan, demokrasiden yana güçlerin ortak ve birleşik çabayı güçlendirmesi ve kararlı bir halde sürdürmesi büyük ehemmiyet taşıyor” diyerek yola çıkanların sorumluluğu yalnızca kendilerine ve kendi örgütlerine karşı değildir, asıl sorumluluk, “emekten, barıştan, demokrasiden yana güçler”e karşıdır.

NOTLAR:

[1] CHP’nin bir bütün olarak ne hazırlık yaptığı bilinmiyor, yoksa CHP’lilerin içinden çokça yeni genel lider adayının çıkacağının farkında herkes.

[2] HDP resmi olarak bu açıklamayı sahiplenmedi ancak “Kılıçdaroğlu aday olursa oy vermeyeceğiz” de demedi.

[3] İkinci cinste Demirtaş’ın, kimi işaret edeceği artık ona kalmış:)