Gastroenteroloji Bölüm Başkanı ve Karaciğer Nakli Kliniği Konsültanı Prof. Dr. Gökhan Kabaçam, Dünya Hepatit Günü’nde hastalığa ilişkin farkındalık yaratmak amacıyla açıklamalarda bulundu. Viral hepatitlerin, dünya genelinde ciddi bir hastalık olduğunu söyleyen Kabaçam, Dünya Sağlık Örgütü’nün (DSÖ) 2024’te yayımladığı ‘Küresel Hepatit Raporu’na göre de hepatit nedeniyle yaşanan ölümlerin arttığı bilgisini verdi.
“TÜRKİYE’DE ‘HEPATİT B’ VİRÜSÜ YAYGIN”
Obezite ve diyabetin artışı ile yağlı karaciğer hastalığının da artış gösterdiğini belirten Gökhan Kabaçam, şu açıklamalarda bulundu:
“Hepatit karaciğerin herhangi bir nedenle oluşan iltihabıdır. Bu iltihap durumu çözülemediği takdirde birçok ciddi hastalığın da kapısı aralanıyor maalesef.
Hepatit A, esas olarak enfekte hasta dışkısıyla, kirlenmiş gıdaların veya su kaynaklarının kullanılması yoluyla bulaşıyor. Bu nedenle, virüsten korunmada gıda hijyenine dikkat edilmesi büyük önem taşıyor. Anal ilişki ve kan transfüzyonu diğer potansiyel bulaşma etkenlerdir. Ülkemizde de en yaygın olan Hepatit B bulaşı için risk faktörleri, kan ve kan ürünleri, steril olmayan diş ve cerrahi tedaviler, dövme yaptırmak, damar içi ilaç bağımlılarının iğne paylaşması, cinsel ilişki, anneden çocuğa bulaş ve uzun süreli sosyal temas olarak sıralanabilir. Enfekte bireyle aynı evde yaşayan tüm bireylerin aşılanması büyük önem taşıyor. Geçmiş yıllarda gelişmiş ülkelerde Hepatit C virüsü yaygınken, günümüzdeki yeni ve etkin tedavi yöntemleriyle bu oranda azalma yaşanıyor. Yine günümüze bakacak olursak, sağlıksız ve yanlış beslenme alışkanlıkları hızla artıyor. Bu tarz beslenme alışkanlıkları, Türkiye dahil olmak üzere tüm dünyada obeziteyi tetikledi. Obezite, yağlı karaciğer hastalığı da başta olmak üzere çok sayıda hastalığın en önemli nedeni. Hepatit C, artık yerini yağlı karaciğere bağlı hepatit hastalığına bırakmış durumda diyebiliriz.”
“ALKOLİK HEPATİT ARTIŞI KORKUTUYOR”
Pandemi döneminden sonra ise alkolik hepatit vakalarında hem Türkiye’de hem de dünyada belirgin bir artış göründüğünü söyleyen Prof. Dr. Kabaçam, “Alkolik hepatit, fazla miktarda ve düzenli olarak alkol tüketimine bağlı gelişen karaciğerde birikime bağlı bir hasarlanmadır. Pandemi öncesine göre alkolik hepatit yüzde 50’den fazla oranla artmış durumda. Bu, korkutucu bir tablo. Ülkemizde hala en sık görülen virüs Hepatit B ve bu virüsün sebep olduğu parazit virüs olarak da adlandırdığımız Hepatit D. Bunun yanı sıra da Alkolik Hepatit virüsünde, bol alkol tüketimine ve sağlıksız beslenmeye bağlı olarak ciddi bir artış söz konusu. Test ve taramalarla hastalığın farkında olup, iltihap ilerlemeden bu sorunu çözmek mümkün. Sağlıklı beslenerek ve her anlamda dikkat edeceğimiz hijyen ile virüslerle mücadele edebiliriz” dedi.
“SİROZ VE KANSER RİSKİ”
Prof. Dr. Kabaçam, “Bir kronik hepatiti olan yani uzun süreli karaciğer iltihap olan hastada zaman içerisinde karaciğer yetmezliği yani siroz ve buna bağlı olarak karaciğer kanseri riskinde artış görülür. Bu rahatsızlıklar zaman içerisinde sessizce ilerler. Bir akut virüs olan Hepatit A genellikle siroza dönüşmez. Hepatit B ve C kronik hepatit yapan virüslerdir ve siroza sebebiyet verirler. Bir diğer Hepatit çeşidi ise Delta’dır. Delta hepatit virüsü Hepatit B’li olgularda gelişen bir hepatit etkenidir. Ülkemizde özellikle iç içe yaşamın benimsendiği ve hareketliliğin az olduğu Güneydoğu Anadolu’da rastlanır. Hepatit D, seyrinde siroz ve kanser gelişimi hızlanır. Hastalar daha genç yaşlarda karşımıza çıkar” diye konuştu.
“GIDA HİJYENİ HAYATİ ÖNEM TAŞIYOR”
Hastalıktan korunmak için önerilerde bulunan Prof. Dr. Kabaçam şunları ekledi:
“Viral hepatitlerden korunma amacıyla başlıca yapılacaklar; gıda hijyenine dikkat edilmesi, güvenilir olmayan yerlerde ve seyahat sırasında pişmemiş gıdaların tüketiminden, açık suların içilmesinden kaçınılması, kan temasına neden olabilen dövme, piercing, diş ve cerrahi uygulamalarda sterilite ve tek kullanımlık malzeme kullanılmasına dikkat edilmesini öneriyoruz. Erkek homoseksüeller ve anal ilişki hepatit bulaşı için büyük risk yaratabilir. Damar içi ilaç bağımlılarının iğne paylaşımından kaçınılması da çok önemli.”
“TEDBİRLER ALINMALI, MALİYETLER AZALMALI”
Prof. Dr. Kabaçam, “DSÖ’nün global viral hepatit eliminasyon programı 2030’da viralhepatitlerin dünya çapındaki kontrolü, önlenmesi ve tedavisinde halk sağlığı uygulamaları ve politik düzenlemeler ile büyük başarılar elde edilmesi planlanırken, araya giren COVİD pandemisi ile bu program sekteye uğradı. Testlerin ve tedavilerin ucuz ve ulaşılır olması, toplum taramalarıyla asemptomatik hastalara ulaşımın sağlanması hedefleniyordu. Pandeminin sosyo-ekonomik etkileri geçtikçe artan küresel hepatit vakaları ve ölümlerinin yeniden azaltılması ile ilgili gelişmeler sağlanıyor. Son DSÖ raporu, bu noktalara parmak basıyor. Hükümetler düzeyinde alınacak tedbirler, uzun vadede hastalığa ve tedavilere bağlı oluşacak maliyetleri de azaltacak. Türkiye’de Türk Karaciğer Araştırmaları Derneği (TKAD) ve Viral Hepatitle Savaş Derneği’nin (VHSD) önderliğinde ciddi eğitimler ve toplum bilgilendirme çalışmaları yapılıyor. Yine de birinci basamak hekimlerinde ve halk arasında farkındalık yeterli düzeyde değildir. Hepatit tedavi edilebilir bir hastalık olması yanı sıra erken saptanan hepatitlerin tedavisi son derece başarılıdır. Kontrol altına alınan bir hepatit virüsü, organ kaybına da sebebiyet vermeyecektir” dedi.